Thách thức “đầu ra” cho nông sản

        Sau hơn 4 năm triển khai Ðề án “Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững”, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng bền vững ở tỉnh ta bước đầu đem lại hiệu quả. Một số vùng chuyên canh nông, lâm nghiệp dần hình thành rõ, khẳng định giá trị, chỗ đứng trên thị trường. Toàn tỉnh đã xây dựng được 19 chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn; 19 dự án sản xuất gắn tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp với 1.175 hộ tham gia; triển khai trồng lúa chất lượng cao theo mô hình cánh đồng lớn. Năm 2019, tỉnh ta triển khai thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) và có 26 sản phẩm đạt chuẩn OCOP (trong đó có 2 sản phẩm xếp loại 4 sao và 24 sản phẩm xếp loại 3 sao), tăng 5 sản phẩm so với kế hoạch đề ra.
Khi các sản phẩm nông sản phát triển thành hàng hóa, được chứng nhận về chất lượng, xuất xứ có thể cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại trên thị trường thì vấn đề “đầu ra” lại đang là thách thức mới. Bởi vì quy mô sản xuất của các hợp tác xã, doanh nghiệp đầu tư nông nghiệp trên địa bàn tỉnh rất nhỏ, chưa có mạng lưới, hệ thống bán hàng tại các thị trường lớn, thiếu kinh phí để đầu tư quảng bá, giới thiệu sản phẩm nên lượng khách hàng tiếp cận và sử dụng sản phẩm còn hạn chế.
         Hợp tác xã ong mật Ðiện Biên được thành lập từ tháng 2/2019 trên cơ sở kết nối 9 hộ có cùng đam mê, nhiều năm kinh nghiệm nuôi ong, sản xuất mật ong trên địa bàn xã Sam Mứn (huyện Ðiện Biên). Mục tiêu hợp tác xã hướng đến là tạo thương hiệu và nâng cao giá trị mật ong Ðiện Biên trên thị trường. Với quy mô trên 2.000 đàn ong nuôi tự nhiên, mỗi năm Hợp tác xã ong mật Ðiện Biên đạt sản lượng trên 100 tấn mật ong thô. Tham gia Chương trình OCOP năm 2019, HTX xây dựng 4 sản phẩm chủ lực: Mật ong các loài hoa rừng; mật ong bánh tổ; phấn hoa và sữa ong chúa. Vừa qua, sản phẩm mật ong hoa ban của hợp tác xã ong mật Ðiện Biên đã được Hội đồng xét duyệt sản phẩm OCOP cấp tỉnh xếp loại 4 sao.
         Anh Nguyễn Tiến Ðạt, Giám đốc Hợp tác xã ong mật Ðiện Biên cho biết: Hợp tác xã thành lập và đi vào hoạt động chưa đầy 1 năm, quy mô nhỏ, kinh phí hoạt động hạn hẹn nên thị phần sản phẩm trên thị trường còn hạn chế. Ðây cũng là khó khăn lớn nhất của hợp tác xã sau khi sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP. Do hạn chế thị phần, mạng lưới phân phối tiêu thụ sản phẩm nên nguồn thu chính của hợp tác xã vẫn đến từ việc bán mật thô cho các thương lái các tỉnh dưới xuôi với giá thành rất rẻ, khoảng 70.000 đồng/lít, chỉ bằng ½ giá trị của sản phẩm mật ong thành phẩm đạt chuẩn. Trong 1 năm hoạt động vừa qua, hợp tác xã đã được huyện Ðiện Biên, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tạo điều kiện tham gia một số hoạt động quảng bá sản phẩm ở trong và ngoài tỉnh. Hiệu quả mang lại từ các hoạt động này là rất lớn, theo thống kê của hợp tác xã, có khoảng 30% lượng khách hàng tìm hiểu và xin thông tin về sản phẩm đã liên hệ lại và đặt hàng các sản phẩm mật ong. Từ đó, có thể thấy đây là một kênh để đưa sản phẩm nông sản đến với người tiêu dùng nhanh hơn. Thời gian tới, bên cạnh nỗ lực của hợp tác xã, chúng tôi rất mong muốn các cấp, ngành có liên quan tạo điều kiện để hợp tác xã tham gia nhiều hơn nữa các sự kiện, hội chợ thương mại trong và ngoài tỉnh để giới thiệu, quảng bá sản phẩm đến với người tiêu dùng, góp phần xây dựng đầu ra ổn định.
          Tương tự, sản phẩm gạo chất lượng cao của Công ty TNHH Safe Green cũng là 1 trong 26 sản phẩm OCOP của tỉnh. Việc xây dựng thương hiệu và đầu ra sản phẩm hiện nay cũng đang là vấn đề khó khăn đối với doanh nghiệp. Bà Hoàng Thị Hiên, Giám đốc Công ty TNHH Safe Green cho biết: Hiện nay, sản phẩm gạo chất lượng cao của công ty đã vào được một số thị trường lớn như: Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên… Tuy nhiên, các thị trường này cũng chưa thật sự bền vững. Bởi vì, hiện nay thương hiệu gạo Ðiện Biên bị quá nhiều cơ sở sản xuất ở ngoài tỉnh sử dụng mặc dù sản phẩm của công ty đã được dán tem chỉ dẫn địa lý nhưng cũng rất khó cho người tiêu dùng có thể phân biệt được đâu là sản phẩm xuất xứ từ Ðiện Biên so với các sản phẩm khác cùng tên gọi. Trong khi cơ chế xử lý những vi phạm về thương hiệu, chỉ dẫn địa lý chưa rõ ràng. Do đó, Công ty đã quyết định đổi tên sản phẩm, xây dựng thương hiệu riêng cho công ty thay vì xây dựng thương hiệu chung cho gạo Ðiện Biên.
          Tại hội nghị tổng kết ngành Nông nghiệp năm 2019, ông Bùi Mình Hải, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẳng định: Các cơ quan chuyên môn ngành Nông nghiệp từ cấp tỉnh đến huyện sẽ đồng hành, hỗ trợ các doanh nghiệp, các sở sở sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh trong các vấn đề về chuyên môn, giới thiệu, quảng bá sản phẩm, đồng hành cùng các doanh nghiệp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình hoạt động. Sở sẽ tiếp tục nghiên cứu, tham mưu cho UBND tỉnh có những cơ chế, chính sách phù hợp, tạo điều kiện để các doanh nghiệp, hợp tác xã nông nghiệp phát triển bền vững.